mgr inż. Jan Roczniak
mgr inż. Łukasz Roczniak
Dla zwiększenia wydajności zgniatania istotny jest nacisk płyty tłoczącej trwale odkształcający zgniatany odpad.
Wybór wielkości nacisku prasy zależy od rodzaju odpadu i powierzchni płyty tłoczącej. Bardzo ważnym parametrem prasy jest nacisk jednostkowy płyty tłoczącej, dlatego tak istotna jest konsultacja zamawiającego i producenta przed decyzją o wyborze produktu, dla osiągnięcia najlepszych efektów z procesów zbiórki, segregacji i zgniatania odpadów.
Dla każdego rodzaju odpadu należy dobrać właściwy nacisk jednostkowy np.
| dla makulatury | od 10 000 do 40 000 kg/m2 |
| dla folii | 20 000 do 40 000 kg/m2 |
| dla butelek PET | 30 000 do 60 000 kg/m2 |
| dla puszek AL | ~250 000 kg/m2 co eliminuje potrzebę wiązania paczki, zgniecione puszki stanowią nierozsypującą się kostkę. |
Wybór typu pras według kryteriów ich podziału należy do użytkownika. Jest on funkcją przede wszystkim:
Zakup wysoce zautomatyzowanej prasy o dużej wydajności, przy małej ilości odpadów, narazi kupującego na duży wydatek i wysoką amortyzację. Może to na wet spowodować ujemny wynik z działalności firmy. Prasa taka będzie niewykorzystywana. Wybór prasy wielokomorowej do firmy zajmującej się selektywną zbiórką i segregacją odpadów spowoduje uciążliwość jej obsługi i częstego przesuwania głowicy między komorami. Kilka komór nie powoduje znaczącego wzrostu wydajności. Prasy wielokomorowe sprawdzają się w małych firmach z dużą ilością rodzajów odpadów, a małą ilością danego rodzaju odpadu (np. sklepach). Wiele komór pozwala na jednoczesne zgniatanie kilku rodzaju odpadów bez konieczności wyjmowania jednego rodzaju odpadów, aby zgnieść inne. Mając w każdej komorze inny odpad możemy niektóre komory opróżniać często – kilka razy na dzień, a niektóre nawet co kilka dni. Każda komora czeka na odpad aż do jej maksymalnego zapełnienia. Przy danej ilości odpadów należy wybrać prasę jednokomorową o dużej wydajności i automatyzacji. Obsługa jest wtedy łatwiejsza, a duża ilość odpadów pozwala zrobić z każdego jego rodzaju paczkę o maksymalnych wymiarach i ciężarze.
Zgodność z przepisami
Bardzo ważne jest, aby zakupione urządzenie posiadało dokument stwierdzający, że jest skonstruowany zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i ergonomii. W wielu przedsiębiorstwach zamawiający i służby BHP nie są tego świadomi i wybierają nieraz urządzenie tańsze, ale jednocześnie niebezpieczne. Również nie każdy producent i dostawca zna obowiązujące zasady.
Od 1997 roku w Kodeksie Pracy wprowadzono art. 217, w którym §1 określa obowiązki producenta, importera i dostawcy, a §2 nakłada obowiązki na wyposażających stanowiska pracy w maszyny.
Kodeks Pracy. Rozdział IV. Maszyny i inne urządzenia techniczne.
Art. 217 [Obowiązki dostawców] §1. Producent, importer, dystrybutor lub inny dostawca maszyn i innych urządzeń technicznych, które nie podlegają obowiązkowi zgłaszania do certyfikacji na znak bezpieczeństwa i oznaczania tym znakiem, jest obowiązany wydać deklarację zgodności tych wyrobów z normami wprowadzonymi do obowiązkowego stosowania oraz wymaganiami określonymi właściwymi przepisami.
§2. Niedopuszczalne jest wyposażanie stanowisk pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie uzyskały wymaganego certyfikatu na znak bezpieczeństwa i nie zostały oznaczone tym znakiem, zgodnie z odrębnymi przepisami, albo nie posiadają Deklaracji Zgodności, o której mowa w §1.
Rozporządzenia do ustawy o certyfikacji wyszczególniały, jakie maszyny i urządzenia techniczne muszą posiadać znak bezpieczeństwa, a pozostałe miały posiadać Deklarację Zgodności według wzoru określonego w normie.
Późniejsze zmiany rozporządzeń spowodowały określenie maszyn i urządzeń, które muszą posiadać znak B i te, które muszą posiadać Deklarację Zgodności.
Maszyny i urządzenia, do gospodarki odpadami, które nie były przypisane do żadnej grupy SWW i PKWiU pozostały poza znakiem B i Deklaracją Zgodności. Od 2005 roku nowelizacja Kodeksu Pracy wprowadziła art. 215 do 218 określające ogólnie, ale jednoznacznie obowiązki producentów i pracodawców.
Kodeks Pracy. Rozdział IV. Maszyny i inne urządzenia techniczne.
Art. 215. §1. Maszyny i inne urządzenia techniczne powinny być tak konstruowane i budowane, aby:
1). zapewniały bezpieczne i higieniczne warunki pracy, w szczególności zabezpieczały pracownika przed urazami, działaniem niebezpiecznych substancji chemicznych, porażeniem prądem elektrycznym, nadmiernym hałasem, szkodliwymi wstrząsami , działaniem w wibracji i promieniowania oraz szkodliwym i niebezpiecznym działaniem innych czynników środowiska pracy,
2). uwzględniały zasady ergonomii.
§2. Konstruktor oraz producent maszyn i innych urządzeń technicznych ponoszą odpowiedzialność za niedopełnienie obowiązków, o których mowa w §1, określoną w odrębnych przepisach.
Art. 216. §1.Maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie spełniają wymagań określonych w art. 215 §1, wyposaża się w odpowiednie zabezpieczenia.
§2. W przypadku, gdy konstrukcja zabezpieczenia uzależniona jest od warunków lokalnych, wyposażenie maszyny lub innego urządzenia technicznego należy do obowiązków pracodawcy.
Art. 217. Niedopuszczalne jest wyposażanie stanowisk pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie spełniają wymagań dotyczących oceny zgodności określonych w osobnych przepisach.
Art. 218. Przepisy art. 215 i 217 stosuje się odpowiednio do narzędzi pracy.
Od 1.05.2005 nasze wejście do Unii Europejskiej zobowiązuje w Polsce do stosowania dla maszyn i urządzeń Dyrektywy Maszynowej.
Załącznik IV wymienia maszyny i urządzenia, które wymagają zastosowania procedur oceny zgodności, nie według jakichkolwiek klasyfikacji, a według ich funkcji i parametrów.
Art. 8 do 10 Dyrektywy Maszynowej określają sposób przeprowadzania oceny zgodności, a Załącznik II określa treść Deklaracji Zgodności. Wzór Deklaracji Zgodności określa norma PN-EN 45014:2000.
Wiodący producenci świadomi swoich obowiązków oznaczają swoje wyroby znakiem CE. Podstawą nadania znaku CE jest przeprowadzenie przez producenta samemu oceny zgodności lub dla niektórych urządzeń przez jednostki notyfikujące.
Producent zobowiązany jest dostarczyć z maszyną Instrukcję Obsługi, w której powinien zawrzeć wszystkie dodatkowe informacje i wymagania o eksploatacji, nie ujęte w wymienionych przepisach.
Niektórzy producenci dodatkowo zawierają ubezpieczenia OC za produkt, które przenoszą na firmę ubezpieczeniową odpowiedzialność finansową za ewentualne wypadki.
Zamawiający winien żądać przedłożenia takiej polisy, gdyż jest odpowiedzialny za dopuszczenie pracownika do pracy na tej maszynie.
Z powyższego wynika, że producenci i dostawcy urządzeń odpowiedzialni są za dostarczone urządzenia i maszyny pod względem technicznym i bezpieczeństwa, a użytkownik za dopuszczenie pracowników do pracy na tych urządzeniach. W związku z tym użytkownik powinien żądać od producenta lub dostawcy w/w dokumentów.
Kodeks Pracy art. 211 określa również obowiązki pracownika do przestrzegania Instrukcji Obsługi dostarczonej przez producenta i Instrukcji Stanowiskowej pracodawcy. Przy spełnieniu zasad zgodności z opisanymi przepisami producent i pracodawca mogą spać spokojnie.
Użytkownik – pracodawca, powinien wybrać producenta – dostawcę:
Maszyny i urządzenia do gospodarki odpadami nie mieszczą się w żadnej grupie PKWiU i KŚT.
Autorzy artykułu są w posiadaniu decyzji Urzędu Statystycznego klasyfikującego:
a w KŚT prasy, rozdrabniacze i sortownie do grupy 659. Informacja ta będzie pomocna dla służb finansowo księgowych.
Autorzy są właścicielami
firmy projektującej
i produkującej maszyny
oraz urządzenia do gospodarki odpadami
w tym pras i sortowni